گروه طلوع اسلام تا شارحان و منتقدان ابن‌سینا

مؤسسه تاریخ حکمت و فلسفه در اسلام

مقدمه

فلسفه هر تمدن، مهم‌ترین بستر ظهور عقلانیت و اندیشه آن در طول تاریخ می‌باشد. مانایی هر فرهنگی نیز در گرو اتقان و اصالت مبانی عقلی آن و به طور کلی در گرو اصالت فلسفه آن است. ارائه روزآمد و کارآمد نظریه‌های نوین علمی نیز منوط به شناخت بنمایه‌ها و میراث فلسفی جوامع است. از سوی دیگر، رشد دانش و فلسفه به‌صورت انباشتی و مرحله‌ای صورت می‌گیرد و دستاورهای علمی فلاسفه و دانشمندان در هر دوره، مبتنی بر دستاوردهای متفکران دوره‌های قبلی است و البته متناسب با زمان بازخوانی و با افزوده شدن مباحث و مطالب جدید به آن، دانش و تفکر بشر رفته رفته ارتقاء می‌یابد. بر این اساس می توان گفت رشد دانش و اندیشه در هر دوره منوط به شناخت مبانی علمی و فلسفی و دستاوردهای فلاسفه و دانشمندان گذشته در هر دوره تمدنی است. در این میان، فلسفه اسلامی با بهره‌مندی از قرآن و تعالیم معصومین صلوات الله علیهم اجمعین، اصلیترین و مهمترین بستر ظهور اندیشه و فکر ناب اسلامی است. چشم‌انداز نهایی فعالیتهای این گروه آن است که نشان دهد فلسفه در جهان اسلام یک تفکر پویاست و هویتی متمایز از فلسفه در غرب، فلسفه در هند و یا فلسفه در ایران دارد. فلسفه در جهان اسلام اگر ناظر به مسائل روز بیان شود، می‌تواند پاسخگوی پرسشها و نیازهای امروز جوامع انسانی باشد.

موضوعات پژوهشی این گروه عبارتند از: فلسفه اسلامی، فلسفه‌های مضاف، فلسفه کاربردی، فلسفه‌های بینارشته‌ای، فلسفه تطبیقی، معرفت‌شناسی، فلسفه سایبر، فلسفه علوم شناختی، فلسفه هوش مصنوعی، عصب‌شناسی شناختی، روان‌شناسی شناختی، انسان‌شناسی شناختی، فلسفه ذهن.

مدیر گروه: آقای دکتر محمدمهدی حکمت‌مهر

اهداف و راهبردها

  • توسعه و روزآمدسازی فلسفه اسلامی با لحاظ مکاتب، آرا و مباحث معرفت شناختی جدید و معاصر
  • تولید، توســعه و تعمیق فلسفه‌های مضاف و مطالعات فلسفی بینارشته‌ای با رویکرد اسلامی
  • بررسی نسبت و مناســبات دانش‌های مماس با فلسفه (مانند معرفت شناســی و علوم شناختی)
  • بررسی مقایسه‌ای-انتقادی مکاتب و آراء معارض و دفاع از فلسفه اسلامی و پاسخ‌گویی به پرسش‌ها و مقابله با چالش‌های فرارو
  • تلاش در جهت زمینه‌سازی تولید علوم شناختی با رویکرد اسلامی
  • اهتمام جدی به رصد و شناسایی ظرفیت ها و چالش های فلسفی علوم و فناوری‌های شناختی .
  • روزآمد اندیشی و آینده‌پژوهی در عرصه فلسفه و علوم شناختی
  • امتدادبخشی به فلسفۀ اسلامی از طریق مواجهۀ فلسفۀ اسلامی با مسائل جدید و ارائۀ دیدگاه فلسفی با تکیه بر اصول و روش فلسفۀ اسلامی
  • پژوهش های تطبیقی میان دیدگاه فیلسوفان مسلمان با فیلسوفان دیگر

قالب برنامه‌ها

  • کتاب
  • مقاله
  • نشست علمی
  • همایش